Wzrost stężenia hormonów tarczycy we krwi.
Główne zaburzenie w nadczynności tarczycy jakiegokolwiek pochodzenia spowodowane jest zwiększoną produkcją hormonów tarczycy, np. przy chorobie autoimmunologicznej.
Choroba ta powoduje także rozległe powiększenie tarczycy, zwłaszcza u kobiet między 30. a 50. rokiem życia, znane pod nazwą choroby Basedowa lub Gravesa-Basedowa. Drugą pod względem ważności przyczyną nadczynności tarczycy jest wole toksyczne. Objawia się ono okresowo u starszych pacjentów, cierpiących od lat na wole proste. Ponadto do przyczyn nadczynności zalicza się: zapalenia tarczycy, nowotwory przysadki i tarczycy oraz doustne podawanie hormonów tarczycy u pacjentów z niedoczynnością tarczycy. Nadczynność tarczycy stanowi częsty objaw kliniczny. Zachorowalność wynosi 1-2 przypadki na 1000 mieszkańców w ciągu roku, przy czym kobiety są na nią narażone 10 razy bardziej niż mężczyźni.
Symptomatologia
Ze względu na to, że nadczynność tarczycy jest zbiorem objawów i oznak odzwierciedlających działanie hormonów tarczycy na różne układy i narządy organizmu, nie istnieje typowy obraz kliniczny wspólny dla wszystkich pacjentów. Do najczęstszych zaburzeń należy: nerwowość, labilność emocjonalna, bezsenność, dreszcze, zwiększona potliwość, nietolerancja ciepła, szybkie męczenie się, trudności w oddychaniu, kołatanie serca, utrata masy ciała pomimo zwiększonego łaknienia, objawy oczne i biegunka. Typowy pacjent wykazuje nadpobudliwość, jego mowa jest szybka i nielogiczna, natomiast wyraz twarzy może odzwierciedlać lęk i niepokój. Ponadto skóra jest ciepła i spocona, a włosy cienkie i szorstkie. Tarczyca jest zwykle powiększona, ale brak wola nie wyklucza choroby, ponieważ tarczyca zlokalizowana w pozycji wycofanej, może zostać niezauważona podczas zwykłej wizyty lekarskiej. Powszechnie występuje wpływ choroby na naczynia krwionośne i serce, który wyraża się poprzez częstoskurcz, arytmię, szmery serca i czasami niewydolność serca.
Diagnoza
U większości pacjentów nadczynność można podejrzewać już podczas wizyty lekarskiej i na podstawie wywiadu klinicznego pacjenta. W celu potwierdzenia należy sprawdzić stężenie hormonów tarczycy we krwi i hormonu tyreotropowego (TSH) produkowanego przez przysadkę. Wysoki poziom we krwi hormonów tarczycy T3 lub T4 lub wolnych hormonów (fT3 i fT4) wskazuje na nadczynność. Jest ona wtórna lub pierwotna w zależności od tego, czy powstała w wyniku zwiększonego czy zmniejszonego stężenia TSH. Należy również sprawdzić obecność ewentualnych przeciwciał przeciwtarczycowych we krwi. Jeśli zostanie stwierdzona ich obecność, wskazuje to na autoimmunologiczny charakter choroby. Uszkodzenie tarczycy spowodowane przeciwciałami wywołuje nadmierne uwolnienie hormonów w niej zawartych, co początkowo prowadzi do objawów nadczynności; natomiast gdy cały zapas hormonów się wyczerpie - powoduje niedoczynność.
W celu przeprowadzenia dokładnego badania tarczycy użyteczna jest ultrasonografia i scyntygrafia narządu.
Leczenie
Terapia zależy od przyczyny nadczynności. Na przykład nadczynność tarczycy wywołana przyjęciem hormonów tarczycy ustępuje przy zmniejszeniu ich dawki lub ich odstawieniu. U pacjentów z nowotworami przysadki i tarczycy stosuje się leczenie choroby podstawowej, nawet jeśli u wielu z nich konieczne jest skorygowanie nadczynności za pomocą leków, powodujących zablokowanie syntezy tych hormonów. W przypadku gdy leki przeciwtarczycowe podaje się w odpowiednich dawkach, następuje hamowanie syntezy hormonów. Dzięki temu u wszystkich pacjentów z nadczynnością tarczycy skutecznie obniża się stężenie hormonów tarczycy. Także jod wykazuje skuteczne działanie; czasami stosuje się go w leczeniu pacjentów w połączeniu z innymi lekami. W leczeniu nadczynności u dorosłych wykorzystuje się jod radioaktywny, ponieważ jest skuteczny, bezpieczny i praktyczny w podawaniu. Gromadzenie się substancji radioaktywnej w tarczycy inaktywuje komórki tarczycy, w praktyce powodując strumektomię farmakologiczną. Z tego powodu jod radioaktywny zastąpił chirurgiczny zabieg usunięcia gruczołu tarczycy, wykluczając w ten sposób związane z nim powikłania operacyjne i pooperacyjne. Skuteczność takiej terapii wykazano w przekonujący sposób, tzn. 75-85% pacjentów zostało wyleczonych po pojedynczej dawce.
Wskazania do interwencji chirurgicznej w przypadku nadczynności tarczycy są ograniczone i pozostają dyskusyjne. Zabieg chirurgiczny przeprowadza się u pacjentów (dzieci, młodzieży i kobiet w ciąży), którzy nie odpowiadają na terapię farmakologiczną lub gdy występują u nich skutki uboczne, oraz u pacjentów, którzy nie zgadzają się na terapię jodem radioaktywnym. Jednakże jedynym precyzyjnym wskazaniem do leczenia chirurgicznego jest obecność pierwotnego nowotworu tarczycy.
Rokowania
Z wyjątkiem choroby Gravesa-Basedowa żadna ze znanych przyczyn nadczynności tarczycy nie ulega samoistnej remisji.
W związku tym konieczne jest leczenie w celu zmodyfikowania naturalnego przebiegu choroby. Ciężkość powikłań zależy od długości trwania nadczynności tarczycy i obecności chorób podstawowych. Liczne metody stosowane w walce z nadczynnością tarczycy, wykluczając czynność gruczołu, powodują stałą niedoczynność tarczycy. Oznacza to, że chory będzie musiał brać przez całe życie hormony tarczycy, których nie jest już w stanie produkować. Takie rozwiązanie uważa się jednak za lepsze dla organizmu, ponieważ niedoczynność tarczycy łatwo jest kontrolować za pomocą leków. Natomiast nadczynność wpływa poważnie na różne narządy, przede wszystkim na serce.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz